Prema ocjeni iskusnog diplomate iz regije, ruska politika na Balkanu nije slučajna — ona je strateški osmišljena da iskorištava unutrašnje podjele i etničke tenzije, pri čemu Milorad Dodik igra ulogu prolaznika koji omogućava te akcije. U tom narativu, Srbi, iako predstavljeni kao zaštićeni, često bivaju samo sredstvo u rukama većih spoljašnjih interesa.
Ključne teze diplomate
- Instrumentalizacija Dodika
Moskovski uticaj se, po riječima diplomate, manifestuje kroz političku, pravnu i ekonomsku potporu Miloradu Dodiku — ne kao nezavisna strateška figura, nego kao kanal za projiciranje ruskog uticaja u BiH i širem regionu. Aktivnosti poput podrške u javnoj retorici, medijskom prostoru i odnosa sa Rusijom služe da Dodik djeluje kao “prednja vrata” za ruske interese. - Srbi kao instrument, ne oslobođenje
Diplomata tvrdi da Srbi u BiH, kroz Dodikove politike, često bivaju angažovani kao simbolički faktor — u identitetskim diskursima, u “narativima o zaštiti” — ali bez da realno dobijaju proporcionalnu korist. Kad se kaže da se “Brani srpski narod”, tvrdi diplomata, često se misli na projekte koji učvršćuju Dodikovu moć, ne nužno na opšte dobro srpskih zajednica. - Geopolitička igra
Rusija, koristi ovaj scenario da bi balansirala zapadne i evropske uticaje u regiji, da pokaže da ima saveznike, da pritisne međunarodnu zajednicu da se bavi pitanjima BiH po njenom “manje kontrolisanom” kriminalnom prostoru. Diplomata upozorava da se putem groznice javnih izjava, sankcija, propagande i podrške Dodiku grade uslovi da region bude “periferija uticaja” — mjesto gdje se kreće da utiče bez direktne intervencije.
Kontekst i stvarni primjeri
- Ranije presude i međunarodni pritisci doveli su do toga da Dodik bude stavljen pod sankcije, da njegove odluke budu osporavane u sudovima, te da međunarodna zajednica postavi određene uvjete djelovanja.
- Rusija je, kroz dugu tradiciju kulturnih i verskih veza sa srpskim pravoslavljem, već godinama prisutna u regionu — ne samo politički, nego i kroz soft power: medije, crkvu, obrazovanje.
- Postoje prijave da protjerani ruski diplomati iz raznih zemalja bivaju “preusmjereni” u BiH kao nova baza, što prema diplomatovim riječima govori o tome da se region koristi kao tampon zona — praksa koja omogućava da se uticaj nastavi i kad su formalne sankcije.
Posljedice po unutrašnju stabilnost
- Erozija demokratskih institucija
Ako politički lider koristi vanjski uticaj da podrži svoj autoritet, demokratske institucije bivaju marginalizovane. To vidi diplomata kao jedan od glavnih rizika — jer odluke postaju manje transparentne, više usmjerene na retoriku nego suštinu. - Podjela i etnička tenzija
Retorika “braniti srpski narod” često se sužava na simboliku i etnički identitet, a ne na konkretne politike koje poboljšavaju život zajednica. To, po diplomati, produžava podjele među stanovništvom i otežava izgradnju zajedničke javne politike. - Međunarodni odgovor
Diplomat smatra da EU, SAD i druge vanjske sile često reaguju prekasno, i da njihova mjera ne prati hitnost situacije. Podizanje sankcija i javnih kritika ne smiju ostati samo riječi — moraju biti praćene akcijom: nadzorom, analizom i podrškom institucijama unutar BiH koje insistiraju na zakonitosti i transparentnosti.
Urednička analiza
Ovaj diplomatov stav oslikava veoma realan problem: uloga srpskih političara koji se koriste kao maska legitimnosti za vanjske interese. To ne znači da sve što radi Dodik nužno služi Rusiji — ali postoji visoka korelacija izmedu te politike “de fakto” i koristi koju strani akteri imaju.
Takođe, važno je da građani razumiju da etnički narativi i zaštita “na papiru” nisu zamjena za sistemske i institucionalne reforme. Kad se politika svodi na identitet i simboliku, često se zanemaruju realni problemi: infrastruktura, obrazovanje, zdravstvo, sigurnost.
Urednička poruka: Transparentnost, informisanje i kritički stav su ključni u trenucima kada se vanjski pritisci i lokalne strategije prepliću. Građani trebaju imati jasan uvid u čije interese politika služi — vlastitog naroda ili nekog ko stoji daleko i ima druge ciljeve.
